طلبه نایینی

در فرهنگ دینی اسلام کار و تلاش جوهر مرد است و تلاش در راستای امور معاش هیچگونه ننگ و عاری حساب نمی­شود. آنچه موجب سرافکندگی انسان می­باشد دست بسته پیش امیر ایستادن و ذلت دیگران کشیدن برای لقمه­ای نان است و الا آهن تفته را به دست کردن خمیر نه مایه خجلت است و نه مایه شرم ساری، اما متاسفانه برخی با غرورکاذب خود، زحمت کشیدن و از دست رنج خویش خوردن را مایه فرومایگی می­دانند، در حالیکه  از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمود:

روزی در مدینه سخت گرسنه بودم، از شهر بیرون شدم تا کاری پیدا کنم و مزدی به دست آورم. مقداری از شهر دور شدم به کنار خانه زنی رسیدم و دیدم مقداری گِل خشک انباشته است دانستم وی می­خواهد آن گِل­ها را جهت ساختمان، تر کند، به نزد او رفتم و با وی قرار بستم درازای هر دلو بزرگ آب که بر آن گِل­ها بریزم یک دانه خرما بستانم. شانزده دلو کشیدم و از سنگینی دلوها دستم تاول زد. وی شانزده دانه خرما به من داد و من خرماها را به نزد پیامبر (ص) بردم و دو نفری آن­ها را خوردیم .(بحار ج 41 ص 33)

این همان روحیه­ایست که از تواضع و افتادگی بر می­خیزد که عزت نفس راتا آنجا می­کشاند که پایین­ترین شغل­ها را قبول می­کند تا تحت منت هیچ کس واقع نشود و این روحیه بالا را ما می­توانیم در ماجرای بوعلي سينا و مرد كناس به خوبی ببینیم،« يك وقتي بوعلي با همان كبكبه و دبدبه و دستگاه وزارتي و غلام­ها و نوكرها داشت از جايي عبور مي­كرد. به يك كناسي برخورد كرد كه داشت كناسي مي­كرد و مستراحي را خالي مي­نمود. بوعلي هم معروف است كه سامعۀ خيلي قوي داشته و حتي مطالب افسانه واري در اين مورد مي­گويند. كناس با خودش شعري را زمزمه مي­كرد. صدا به گوش بوعلي رسيد:

گرامي داشتم اي نفس از آنت

كه آسان بگذرد بر دل جهانت

بوعلي خنده­اش گرفت كه اين مرد دارد كناسي مي­كند و منت هم بر نفسش مي­گذارد كه من تو را محترم داشتم براي اينكه زندگي بر تو آسان بگذرد. دهنۀ اسب را كشيد و آمد جلو گفت: انصاف اين است كه خيلي نفست را گرامي داشته­اي!‌از اين بهتر ديگر نمي­شد كه چنين شغل شريفي انتخاب كرده­اي!‌ مرد كناس از هيكل و اوضاع و احوال شناخت كه اين آقا وزير است. گفت: «نان از شغل خسيس خوردن،‌ به كه بار منت رئيس بردن» بوعلي از خجالت عرق كرد و رفت.»(مجموعه‏آثاراستادشهيدمطهرى، ج‏22، ص: 796) برای ایجاد روحیه تلاش باید این دید را تغییر داد زیرا هرکس با نحوه تفکر خود زندگی می­کند، واین نوع تفکر افراد است که می­تواند محرک یا مخدر باشد. در این راستا ارائه روایات مشوق کار و تلاش و نشان دادن الگوهای عملی می­تواند مفید فایده باشد.