طلبه نایینی

نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ [2]

قوله تعالى: نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ‏،

الحرث‏ مصدر بمعنى الزراعة و يطلق كالزراعة على الأرض التي يعمل فيها الحرث و الزراعة،

” نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ، فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ” كلمه (حرث) مصدر و به معناى زراعت است، و مانند زراعت بر زمينى هم كه در آن زراعت مى‏شود اطلاق مى‏گردد، هم مى‏گويند: (اين گندمها كشت و زرع فلانى است)، و هم مى‏گويند: (اين زمين زراعت فلانى است)،

و أنى من أسماء الشرط يستعمل في الزمان كمتى، و ربما استعمل في المكان أيضا قال تعالى: «يا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هذا قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ:» آل عمران- 37، فإن كان بمعنى المكان كان المعنى من أي محل شئتم، و إن كان بمعنى الزمان كان المعنى في أي زمان شئتم، و كيف كان يفيد الإطلاق بحسب معناه و خاصة من حيث تقييده بقوله: شِئْتُمْ‏، و هذا هو الذي يمنع الأمر أعني قوله تعالى: فَأْتُوا حَرْثَكُمْ‏، أن يدل على الوجوب إذ لا معنى لإيجاب فعل مع إرجاعه إلى اختيار المكلف و مشيته.

ثم إن تقديم قوله تعالى: نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ‏، على هذا الحكم و كذا التعبير عن النساء ثانيا بالحرث لا يخلو عن الدلالة على أن المراد التوسعة في إتيان النساء من حيث المكان أو الزمان الذي يقصدن منه دون المكان الذي يقصد منهن، فإن كان الإطلاق من حيث المكان فلا تعرض للآية للإطلاق الزماني و لا تعارض له مع قوله تعالى في الآية السابقة: فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِي الْمَحِيضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ‏ الآية، و إن كان من حيث الزمان فهو مقيد بآية المحيض، و الدليل عليه اشتمال آية المحيض على ما يأبى معه‏

أن ينسخه آية الحرث، و هو دلالة آية المحيض على أن المحيض أذى و أنه السبب لتشريع حرمة إتيانهن في المحيض و المحيض أذى دائما، و دلالتها أيضا على أن تحريم الإتيان في المحيض نوع تطهير من القذارة و الله سبحانه يحب التطهر دائما، و يمتن على عباده بتطهيرهم كما قال تعالى: «ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ:» المائدة- 6.

و من المعلوم أن هذا اللسان لا يقبل التقييد بمثل قوله تعالى: نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ‏، المشتمل أولا على التوسعة، و هو سبب كان موجودا مع سبب التحريم و عند تشريعه و لم يؤثر شيئا فلا يتصور تأثيره بعد استقرار التشريع و ثانيا على مثل التذييل الذي هو قوله تعالى: وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ‏، و من هذا البيان يظهر: أن آية الحرث لا تصلح لنسخ آية المحيض سواء تقدمت عليها نزولا أو تأخرت.

اقوال مسئله:

1-از اسماءشرط(زمان):

 كلمه (انى) از اسماى شرط است، كه مانند كلمه (متى) در خصوص زمان استعمال مى‏شود،

2-گاهى در مكان:

بكار مى‏رود هم چنان كه در قرآن آمده:” يا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هذا، قالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ” «1».

حال اگر در آيه مورد بحث به معناى مكان باشد، معنا چنين مى‏شود (شما به كشتزار خود وارد شويد، از هر محلى كه خواستيد)، و اگر به معناى زمان باشد معنايش اين مى‏شود (شما هر وقت خواستيد به كشتزار خود برويد).

اين را هم بايد بدانيم كه آوردن جمله: (زنان شما كشتزار شمايند) قبل از بيان (فاتوا حرثكم) و نيز تعبير از زنان براى بار دوم به (كشتزار) خالى از اين دلالت نيست، كه مراد توسعه و آزادى دادن در عمل زناشويى است، يا از نظر مكان و يا از نظر زمان البته مكانى كه زنان انتخاب كنند، نه آنجايى كه مردان از زنان انتخاب كنند، حال اگر اطلاق تنها از نظر مكان باشد، ديگر آيه شريفه متعرض اطلاق نيست، و در نتيجه آيه قبلى كه مى‏فرمود:” فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِي الْمَحِيضِ"، و جمله” وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ‏ …” تعارضى ندارد.

و اگر اطلاق آيه تنها از نظر زمان باشد، آن وقت اين اطلاق بوسيله محيض تخصيص مى‏خورد، براى اينكه آيه محيض مشتمل بر كلمه‏اى است كه نمى‏گذارد آيه بوسيله آيه حرث نسخ شود، و آن كلمه (اذى) است، كه مى‏فهماند محيض آزارى است، و اصلا علت تشريع حرمت نزديكى با زنان در حيض همين آزار بودن حيض است، و معلوم است ما دام كه حيض هست آزار هم هست، و اين نسخ بردار نيست.

[1] - الميزان فى تفسير القرآن  ، ج‏2  ،206   
[2] سوره مبارکه بقره آیه223

کارکرد جنسی خانواده در تفسیر مجمع البیان: [1]

نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَ قَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ مُلاقُوهُ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ[2]

لما بين تعالى أحوال النساء في الطهر و الحيض عقب ذلك بقوله‏ «نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ» و فيه وجهان- أحدهما- أن معناه مزدرع لكم و محترث لكم عن ابن عباس و السدي-

 (و الثاني)- إن معناه ذوات حرث لكم منهن تحرثون الولد و اللذة فحذف المضاف و هذا في المعنى مثل الأول عن الزجاج و قال أبو عبيدة كنى بالحرث عن الجماع

الثالث معناه كحرث لكم فحذف كاف التشبيه

پس از آنكه خداوند احوال زنان در حال عادى و عادت بيان نموده بدنبال آن ميفرمايد:

نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ …- در معناى اين جمله سه قول است:

اقوال:

1-    زنان كشت‏زار شمايند (ابن عباس و سدى)

2-    زنان صاحب كشتند براى شما كه فرزند و لذت از آنان بدست ميآوريد (زجاج).

3- زنان مانند كشت‏اند براى شما فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ …- درآئيد به كشت خود از هر جا و يا بهر كيفيت كه خواستيد.

[1] - مجمع البيان فى تفسير القرآن    ج‏2    564   
[2] سوره مبارکه بقره آیه223

رحم

رحم در معجم مقاییس:[1]

الراء و الحاء و المیم أصلٌ واحدٌ یدلُّ علی الرقّۀ و العطف و الرأفۀ

ر ح م اصل واحدی دارد که دلالت بر دلسوزی ،عطوفت و رأفت میکند.

رحم در مفردات[2]:

(رَحمَ ۀ:) نرمی و نرمخویی است که نیکی کردن بطرف مقابل را اقتضاء میکند که گاهی در باره مهربانی و نرمدلی بطور مجرّد و

گاهی در معنی احسان و نیکی کردن که مجرّدا ز رقّت است بکار میرود مثل- رحم اللّه فلانا- خدا او را مورد احسان و رحمت

قرار دهد (که غالبا بصورت دعاست) و هر گاه خداي باري با این واژه توصیف شود چیزي جز احسان مجرّد و بدون رقّت ورحمدلی نیست.

رحم در المنجد:[3]

رَحِمَ-َ رَحمَةً ومرَحمَةً وشَفَقَ علیه وتَعطّف

رَحِمَ-َ رحمت ومرحمت ودلسوزی کردن نسبت به او ومهربانی کردن

[1] معجم مقایس اللغه ص 976
[2] مفردات راغب ص 579
[3] المنجد فی اللغه والاعلام ص253

حرث

حرث در مفردات:[1]

(حرث) :الحرث یعنی پاشاندن بذر در زمین و آماده کردن زمین براي کشت و زرع، خود زمین و زراعت را هم حرث گویند.

حرث در معجم:[2]

الحاء و الراء و الثاء أصلانِ متفاوتان: أحدهما الجمع و الکَسْب، و الآخر أنْ یُهْزَل الشیء.

فالأوّل الحَرْث، و هو الکَسْب و الجمع، و به سمِّی الرجل حارثاً

ح ر ث دو اصل متفاوت دارد :یکی از آنها جمع کردن وبه دست آوردن است ودیگری این است که چیزی را نابود کند.

پس اصل اول حرث که همان بدست آوردن وجمع کردن است وبه این دلیل  مرد حارث نامیده می شود.

حرث در المنجد[3]:

حَرَثَ-ُِحَرثًا :زَرَعَ فَهُوَحارِث ج  حُرّاث

حَرَثَ-ُِحَرثًا:کاشت پس او حارث(کشاورز) جمع حرث ، حُرّاث میشود.

[1] مفردات راغب ج1 ص465
[2] معجم مقاییس اللغه ص 664
[3] -المنجد فی اللغه والاعلام ص 125

تحريف، معاني متعددي دارد كه بعضي از آن­ها مانند تحريف معنوي، تحريف در قرائت، تحريف در نگارش، در صورت اثبات آن­ها، به اصل قرآن کريم و حجيت آن صدمه وارد نمي­كند و هيچ دلالتي بر نقص و عيب قرآن کريم ندارد، اما تحريف به زياده به اجماع مسلمانان باطل و اصلاً قائلي ندارد.

1-یکی از  آسیبهای جدی که برکتابهای پیامبران پیشین وارد شد تحریف آنها بود ، اما قرآن آخرین کتاب آسمانی است که دارای صفات جاودانگی واستمرار در تاریخ بشر است

2-ریشه (حرف) به معنای کنار حاشیه و (تحریف ) به معنی گرداندن ودگرگون ساختن است .

3-کاربرد (تحریف) در قرآن کریم به معنی تغییر معنای سخن گوینده است  .

4-اعتقاد اندیشمندان فرقین جز برخی اهل الحدیث عامه وبرخی اخباریان شیعه ،تحریف ناپذیری قرآتن کریم است از این رو مصحف موجود در دست مسلمانان همان قرآن نازل شده بر پیامبر اکرم است .

5-دلایل متعددی برتحریف ناپذیری  قرآن وجود دارد که برخی از آنها عقلی، برخی نقلی (کتاب وسنت) وبرخی تاریخی است.

6-دوتضمین صریح خداوند برمصون ماندن  قرآن از تحریف ، در آیه حفظ (سوره حجر:9)به مضمون نگاهبانی الهی وآیه عزت به مضمون شکست ناپذیری ذات قرآن (سوره فصلت:41) به روشنی برتحریف ناپذیری قرآن موجود در دست جامعه بشری دلالت دارد.