تأثیر صله رحم بر تحکیم خانواده
نویسندگان:"مرضیه دانشیار ، راضیه پاکدامن نایینی”
اسلام تحکیم پیوند خویشاوندی وصله رحم و رسیدگی به اقوام را چنان مورد توجه و تأکید قرار داده که روایات بسیاری در اهمیت این موضوع بیان شده و انسان را به ارتباط مؤثر و صحیح با آنها ترغیب و تشویق می کند. این امر نزد خداوند نیز آن قدر حائز اهمیت است که در یک حدیث قدسی چنان می فرماید: من خدای رحمان هستم، رحم را خلق کردم و نام آن را از نام خودم گرفتم، پس هر کس صله رحم کند او را به رحمت خویش متصل سازم و هر کس قطع رحم کند، او را از رحمت خویش دور نمایم.علاوه بر اهمیت صله رحم در اسلام اهمیت پرداختن به موضوع « تحکیم خانواده» ریشه در اهمیت نهاد خانواده دارد که خانواده نیز در اسلام جایگاه ویژه و مقدسی را دارا است.
در حدیثی از امام حسین علیه السلام آمده است: جز به یکی از سه نفر حاجت مبر: به دیندار،یا صاحب مروت، یا کسی که اصالت خانوادگی داشته باشد.خانواده از آن جهت مهم است که یکی از محیط هایی است، که انسان اغلب از آغاز تا پایان زندگی با آن رابطه ی تنگاتنگ و سرنوشت ساز دارد. خانواده یکی از اساسی ترین ارکان جمعه ی بشری است. این خانواده است که می تواند زمینه ساز خوش بختی و یا بدبختی انسان ها باشد.
هدف اسلام تکامل بشریت است. لذا برای تکامل بشریت اسلام توجه ویژه ای نسبت به بحث خانواده دارد و برای تحکیم آن راه های متعددی را پیش روی مسلمانان قرار داده است.اما این سؤال برایمان پیش می آید که چگونه انجام صله رحم می تواند خانواده ما را محکمتر کند اکنون در اینجا چند نمونه را برای شما بیان می کنیم:
1.ارتباط سالم
فردی که بتواند ارتباط سالم و صحیحی با دیگران برقرار کند در کانون توجه مثبت خیلی ازافرادقرار می گیرد که البته این ارتباط سالم زمانی شکل می گیرد که فرد احساس خود را بیان کند و به دیگران نیز این فرصت را بدهد که آنها نیزابراز کنند. افراد باید از ارتباط سالم و موفقی که با دیگران برقرار کرده اند مراقبت لازم را داشته باشند که مبادا با اقدام خصمانه و تلافی جویانه دچار آسیب شود، روشن است که همه ی خویشاوندان از نظر میزان و درجه ی ارتباط یکسان نیستند و در یک مرتبه قرار نمی گیرند و آن که نزدیک تر است، حق بیشتری بر عهده ما دارد.
2. توجه به خواسته های افراد خانواده
اگر انسان به سبب مصالحی که مورد عنایت خداست، خواسته زن و فرزند خود را بر خواست خویش و تکلیف غیر الزامی خدا مقدم بدارد و یا زن خواسته شوهر را بر انجام مستحبات مقدم بدارد و انگیزه ی او انجام دستورات الهی باشد خداوند پاداش بیشترب به او عنایت می کند چون با این کاربه صله رحم و خشنود کردن مؤمنان پرداخته است که نزد خدا ارزش و فضیلت این کار از انجام مستحبات بیشتر است.
3. تنظیم رابطه ی صحیح میان دو خانواده
دختر و پسری که از کودکی در دامن خانواده ای پرورش یافته است، نباید خانواده خود را به راحتی فراموش کند. عواطف هر فرد نسبت به خانواده اش، حتی اگر از آنها خاطرات ناخوشایند نیزداشته باشد، ریشه دار و عمیق است. زن و مردی که با هم ازدواج کرده و تشکیل خانواده داده اند، نباید ازیکدیگر انتظار داشته باشند که با افراد خانواده ی خود قطع رابطه کنند. لذا مسئولیت تنظیم روابط و رفتار مناسب ودرست زن و شوهر با دو خانواده، بر عهده فرزند همان خانواده است که نقش مهمی در ایجاد رابطه ای صمیمی و دوستانه بین همسر و خانواده خود دارد وشخص اوست که باید به گونه ای رفتار کند که محبت و صمیمیت بیشتری میان آنها برقرار شود بیان نکات مثبت همسر در زندگی مشترک و مطرح نکردن نکات منفی و کشمکش های زندگی خصوصی با خانواده خود، از نکات بسیار مهم است.
امیر مؤمنان علی علیه السلام به فرزندش چنین سفارش می کند: خویشانت را گرامی بدار، زیرا آنها پر و بال تو می باشند، که با آن پرواز می کنی و ریشه ی تو هستند که به آنها باز می گردی، و دست نیرومند تو می باشند که با آن حمله می کنی.
4.آرامش روان افراد خانواده
در اندیشه ی دینی ما حفظ، توسعه و تعمیق روابط فامیلی و ارتباط صمیمانه و حمایتی خویشاوندان اهمیت فراوانی دارد. درباره ی اهمیت صله رحم و نقش و پیامدهای آن در سلامت و آرامش روحی و بهداشت روانی انسان همین بس که امام صادق علیه السلام می فرمایند: ایجاد ارتباط فامیلی و پای-بندی به آن را تأمین کننده سلامت و عافیت تمام امور انسان معرفی کرده است.
همه انسان ها در زندگی با تنیدگی های کوچک و بزرگ مواجه می شوند. در مقابله با این تنیدگی ها، حمایت اجتماعی از افراد نقش مهمی دارد و بخش عمده ای از حمایت های اجتماعی، با روابط خویشاوندی تأمین می شود. این روابط زمینه برون ریزی عاطفی که در حصول آرامش روانی مهم است را فراهم می کند، افسردگی ها در اثر این روابط تا حدی کاهش می یابد. لذا با توجه به نقش مهم در مقابله با تنیدگی ها در سلامت جسمانی و روانی و تأثیر مهم روابط خویشاوندی در مقابله با تنیدگی ها می توان نحوه تأثیر صله رحم در سلامتی را تا حدی تبیین کرد.
5.افزایش روزی و رفع فقر در خانواده
شاید بعضی افراد به ارتباط صله رحم با خویشان و افزایش رزق و روزی توجه چندانی نکرده باشند و یا اینکه اصلا در رابطه این دو امر که با هم رابطه مستقیم دارند درکی نداشته باشند و حتی به نظرشان این امر قدری مشکل باشد. البته اگر قدری نگرش خود را در خصوص اسباب رزق و روزی و عوامل توسعه رزق ارتقاء بخشیم و نگاه خود را در خصوص محاسبات دنیایی و تأثیرگذار بودن عوامل مادی اصلاح کنیم، قدرت، اراده و تقدیر الهی را در این خصوص پررنگ تر خواهیم دید. در روایتی از پیامبر اکرم نقل شده است: هیچ خانواده ای صله رحم نمی کند، جز اینکه خداوند روزی را برآنها جاری می نماید و آنها در تحت حمایت خداوند هستند. همان گونه که همه ما میدانیم رزق مادی و افزایش روزی یکی از سودهای صله رحم، در زندگی دنیوی ما انسان ها است.
در اسلام برای همه امور دستورات و سفارشات بسیار کاربردی وجود دارد که واقعا عمل به این سفارشات تغییر بزرگی در زندگی ما انسانها ایجاد می کند، اما متأسفانه ما انسانها امروزه با کنار گذاشتن دستورات دینی در زندگی و مشغول مادیات شدن، به مشکلات بسیاری برخورد می کنیم که برای حل آن به همه طنابی چنگ میزنیم به جز طنابی که نجات دهنده ماست که همان اسلام است. که یکی از مشکلات اساسی امروزه خانواده ها نبود ارتباط افراد با یکدیگر است که اسلام با سفارش بسیار به صله رحم بیان دارد که بیشتر مشکلات خانوادگی ما با همین صله رحم به راحتی برطرف می شود.