اهمیت شست وشو ونظافت در اسلام
شست شوی تن:
شست¬و¬شوی تن در اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است و در کنار توجه به پاره¬ای از مسایل که همراه نظافت و شست¬و¬شوی بدن است مانند وضو و غسل و… از سنت¬های مؤکد است. پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه معصومین(علیهم¬السّلام)به بهداشت و سلامتی جسم توجه زیادی داشتند و مصرف مال را در راه سلامت جسم و بدن انسان اسراف نمی-دانستند و بسیار به شست¬و¬شوی بدن و نظافت و رسیدگی به بهداشت فردی توصیه می¬کردند و از آنان در این¬باره احادیثی نقل شده است. خداوند بر افراد مسلمان حقوقی دارد و فرد مسلمان موظف به رعایت و انجام این حقوق می¬باشد. یکی از حقوقی که خداوند بر مسلمانان دارد، شست¬و¬شوی¬تن می¬باشد. اگر¬چه رعایت حقوق خداوند بر مسلمانان واجب است ولی برای خود آنان هم فوایدی را به دنبال دارد. ائمه¬ی معصومین (علیهم¬السّلام) نیز به این حقوق توجه کافی داشته¬اند از این¬رو در روایتی آمده است که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«حق خدا بر هر مسلمانی این است که در هر هفته یک بار سر و تن را شست و شو دهد».
شیطان دشمن قسم خورده و آشکار انسان است. تمام تلاش خود را در جهت گمراه کردن انسان¬ها انجام می¬دهد و از روش¬های مختلفی مانند وسوسه کردن و… به هدف خود می-رسد. شیطان همانگونه که در قرآن دشمن آشکار خوانده شده است آسیب¬های مختلفی به انسان می¬رساند، انسان هم باید از این آسیب¬های شیطان در امان بماند. یکی از راه¬های در امان ماندن از آسیب¬های شیطان و وسوسه¬های آن شست¬و¬شو و نظافت بدن و اعضای آن می¬باشد.
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
« هیچ کس نباید شب با دست چرب بخوابد و اگر چنین کرد و شیطان به او آسیب رساند جز خودش را سرزنش نکند» .
امام صادق (علیه السّلام) فرمودند:
«هر کس سر خود را با برگ سدر بشوید خداوند هفتاد روز وسوسه¬ی شیطان را از او دور می¬فرماید و هر کس خداوند نسبت به او چنین فرماید گناه نمی¬کند و هر کس گناه نکند به بهشت می رود» .
بنابراین شست¬و¬شوی بدن و اعضای آن می¬تواند زمینه¬ساز ایمن بودن از وسوسه¬های شیطان و عدم انجام گناه و در نهایت رسیدن به بهشت باشد.
در دنیای پر¬اضطراب و پر¬تلاطم امروز، آرامش و شاد بودن نعمتی است که همگان آرزوی آن را دارند. در واقع یکی از نیازهای اساسی انسان شاد زیستن است که در پرتو آن با رسیدن به آرامش روحی خود و جامعه را به سمت موفقیت و پویایی می¬برد. انسان به¬طور فطری از غم گریزان است و به سوی نشاط در حال حرکت است. شادی و نشاط نه تنها بر روح و روان انسان تأثیر¬گذار است بلکه بر جسم او نیز تأثیر می¬گذارد. پیشوایان دین هم عنایت ویژه¬ای به نشاط داشته¬¬اند به¬همین دلیل خود نیز با چهره¬ای گشاده با مردم برخورد می¬کردند و برای رسیدن به نشاط راه¬هایی را بیان فرمودند.
بنابراین یکی از جنبه¬های آراستگی شستن بدن و اعضای آن مانند سر می¬تواند یکی از راه¬های رسیدن به نشاط باشد.
در آیین مقدس اسلام برخلاف بسیاری از آیین¬های دیگر، بدن انسان مورد تحقیر نیست. اسلام بدن انسان را چیزی بی¬ارزش نمی¬داند چون بدن انسان ابزار تکامل روح است و تحقیر کردن بدن در حکم تحقیر شخصیت آدمی است. اسلام برای صحت و سلامتی، ارزش و اهمیت ویژه¬ای قائل است از این رو ائمه¬ی معصومین(علیهم¬السّلام) دستور العمل هایی در جهت ایمنی و سلامتی بدن انسان داده¬اند و از آن¬جا که انسان هم سلامت بدنش برایش اهمیت دارد برای ایمن بودن بدنش تلاش می¬کند.
امام صادق (علیه السّلام) فرمود:
«شستن سر با (برگ یا گُل) خطمی در هر جمعه موجب ایمنی از پیسی و دیوانگی است».
در خبر دیگری آمده که امام صادق¬(علیه السّلام)¬فرمود: شستن سر با خطمی بیمه و تعویذ جان است. انسان ها اشرف مخلوقات خداوند هستند و در نزد خداوند از مقام و منزلت والایی برخوردارند.¬آن¬هایی ¬می¬توانند با اعمال خود به درجات بالاتر و برتری برسند و در نزد خدا از بهترین بندگان قرار بگیرند. از طرفی دیگر می¬توانند با اعمال نا¬شایست خود جزء بدترین بندگان خداوند باشند و خداوند آنها را دشمن بدارد.
در روایت آمده است که امیر مؤمنان (علیه السّلام) می¬فرماید:
«بوی بد و آزار دهنده را با آب بزدایید و خود را وارسی کنید( به نظافت خود حساس باشید) که خداوند بندگان چرکین و آلوده¬اش را که همنشینان او از نشستن با او کراهت دارند، دشمن دارد» .
در روایتی دیگر از امام علی (علیه السّلام) نقل شده است که:
«بدترین بندگان چرکینهایند. خداوند چرکین بودن و ژولیدگی را دشمن می¬دارد».
پاکیزگی در اسلام از اهمیت زیادی برخوردار است و اسلام دین نظافت و پاکیزگی است و سفارش¬های زیادی را در جهت پاکیزه بودن و شستن بدن به افراد کرده است. اسلام در مقابل رعایت نظافت و پاکیزگی به انسان پاداش و اجر فراوانی می¬دهد که یکی از پاداش¬های معنوی که به انسان می¬دهد رسیدن به بهشت است. ائمه معصومین¬(علیهم السّلام) نیز در این باب روایاتی را آورده اند. رسول خدا(صلی¬الله علیه و¬آله و¬سلم) در احادیثی می¬فرماید:
«اسلام پاکیزه است، پس خود را پاکیزه سازید چرا که جز پاکیزه به بهشت وارد نمی شود. نظافت از ایمان است و ایمان با صاحبش در بهشت اند» .